اخلاقیات شهری: حلقه مفقوده گسترش شتابان شهرنشینی و توسعه نامتوازن کالبدی- فضایی شهرهای ایران معاصر (رویکردی فرا تحلیل)

کد مقاله : 1074-CONGRESS

نویسندگان

مریم شعبانی *، محمود شارع‌پور دانشگاه مازندران

چکیده مقاله

مقدمه: جملگی تقلّا و مساعی صاحبان این مقاله بر این معنا و موضوع متمرکز بوده که شهرنشینی شتابان و به تبع آن دگرگونی های کالبدی و فضایی شهرهای ایرانی چه پیامد های را به همراه داشته است؟ تا از این طریق بتواند وضعیت اخلاقیات شهری در ایران را مورد تدقیق قرار دهد و در پرتو یافته های علمی مختلف بر اثبات این موضوع تاکید نماید که مناسب ترین راهکار و زیربنایی ترین رویکرد برای دست یابی به شهر خوب (اخلاقی) توجه عمیق و دقیق به وضعیت شهرنشینی شتابان و توسعه نامتوازن کالبدی- فضایی شهرهای ایران است. روش: با رویکردی فراتحلیل (از نوع کیفی) به بررسی 31 مقاله علمی با جستجو در چهار پایگاه داده علمی کشور در بازه زمانی سال 1381 تا 1397 در دو بخش توصیف و ارزیابی پرداخته است. یافته ها: شهر اخلاقی ادعای اساسی دارد مبنی بر این که اخلاق مؤلفه اصلی تشکیل دهنده شهرهای موفق آینده است و به همین دلیل می توان آن را بسطی از گفتمان شکل شهر خوب تلقی کرد. به دلایل متقن (پیامد های نامطلوب زیست محیطی و اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و فیزیکی و زیرساختاری و مدیریتی حاصل از روند شهرنشینی شتابان) می توان گفت: اخلاقیات شهری در گزار تحولات کالبدی- فضایی شهرنشینی شتابان در ایران، آنچنان که باید مورد اهتمام جدی برنامه ریزان و مدیران قرار نگرفته است. به دیگر سخن، از بررسی سیمای روند شهرنشینی شتابان در ایران می توان این گونه فهمید که با گسترش بی رویه و روبه تزاید شهرها، اخلاقیات شهری به عنوان حلقه مفقوده گذار این تحولات شتاب آمیز قلمداد می شود. بحث: ملزومات اخلاقیات شهری مانند عدالت، پایداری، بهسازی و مشروعیت بنیادهای مفهومی نوین و قابل اعتباری هستند که فهم ابعاد اخلاقی شهرنشینی امروزین را تحکیم نموده و در نتیجه خود موجب حل مناقشات مباحثات شهری شده و نهایتاً، سبب به چالش کشاندن فرهنگ شهرنشینی ایران معاصر می شوند.

کلیدواژه ها

اخلاقیات شهری، شهرنشینی شتابان، توسعه نامتوازن کالبدی- فضایی، ایران معاصر

وضعیت: پذیرفته شده مشروط