| ابن خلدون؛ پیشگام در جامعه‌شناسی شیوه‌های زندگی شهری مطالعه تطبیقی شیوه‌های زندگی شهری در اندیشه جامعه‌شناسان شهری نوین و ابن خلدون |
| کد مقاله : 1082-CONGRESS-FULL |
| نویسندگان |
|
جمال عبداله پور *1، غلامرضا جمشیدیها2 1استادیار گروه پژوهشی مدیریت و علوم اجتماعی - پژوهشگاه نیرو - وزارت نیرو 2دانشیار گروه جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران |
| چکیده مقاله |
| شیوه‌های زندگی شهری، یکی از مباحث کانونی دیدگاه‌های نظری و مطالعات تجربی در حوزه جامعه‌شناسی شهری است. ابن خلدون از متفکران بزرگ اسلامی است که قبل از اینکه به این مباحث در جامعه‌شناسی شهری نوین پرداخته شود، در قرن چهاردهم میلادی، شیوه‌های زندگی در شهر را به صورت تئوریک و با استفاده از شواهد تجربی تشریح و تبیین نموده است. نظر به اهمیت این موضوع، در مقاله حاضر تلاش شده تا با رویکردی تطبیقی، اندیشه‌های ابن خلدون و جامعه‌شناسان شهری نوین در باب شیوه‌های زندگی شهری مورد بحث و بررسی قرار گیرد. بر این اساس رویکرد نظری مقاله، چارچوبی تلفیقی از دیدگاه‌های جبرگرائی، ترکیب‌گرائی و خرده‌فرهنگی در باب شیوه‌های زندگی شهری است به گونه‌ای که بتوان بر مبنای آن به تحلیل تطبیقی دیدگاه‌های ابن خلدون پرداخت. روشی که برای بررسی این هدف انتخاب شده، روش اسنادی بوده که با ارجاع به منابع نظریه‌پردازان متأخر و بررسی محتوائی کتاب مقدمه ابن خلدون، اشتراکات و افتراقات استخراج شده است. یافته‌های مطالعه بیانگر آن است که با توجه به دسته‌بندی‌های ارائه شده از دیدگاه‌های نظری نوین در باب شیوه‌های زندگی شهری مبتنی بر جبرگرائی (شهرگرایی به مثابه شیوه زندگی خاص شهر)، ترکیب‌گرایی (وجود شیوه‌های گوناگون در زندگی شهری از جمله شهرگرائی) و خرده‌فرهنگی؛ ابن خلدون، شیوه زندگی در شهر را به گونه‌ای تحلیل و تبیین می‌کند که در چارچوب رویکرد جبرگرایانه می‌گنجد به عبارتی دیگر، وی شیوه زندگی شهری را شهرگرایانه تلقی می‌کند. همان الگوها و رفتارهای مرتبط با زندگی در شهر که دربردارنده تغییر در ارزش‌ها، آداب و رسوم و رفتارهای مردم است. در واقع شکل‌گیری نظام اخلاقی و فرهنگی که متفاوت با دیگر اجتماعات مسکونی بوده و بیشتر جنبه‌های منفی آن برجسته شده است. این رو می‌توان ابن خلدون را پیشگام در جامعه‌شناسی شیوه‌های زندگی شهری و بنیانگذار رویکرد جبرگرایی در باب شیوه زندگی شهری به حساب آورد. |
| کلیدواژه ها |
| شهر، شیوه زندگی شهری، شهرگرائی، دیدگاه‌های جامعه‌شناسی شهری نوین، ابن خلدون. |
| وضعیت: پذیرفته شده |