| "فرهنگ شهر برای همه" از تصور تا تحقق؛ موردکاوی:غفلت طرح های شهری تهران برای الزامات شهروندان معلول و ناتوان |
| کد مقاله : 1098-CONGRESS-FULL |
| نویسندگان |
|
رضا خیرالدین1، رضوانه هوشمند *2 1عضو هیئت علمی گروه شهرسازی، دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران 2دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران |
| چکیده مقاله |
| ایجاد فرصت بهره برداری و استفاده از امکانات و مزایای زندگی شهری به طور برابر بین همه ساکنین یک شهر، یکی از حقوق اولیه و انکارناپذیر شهروندان محسوب می‌شود. افراد ناتوان و معلول، از جهت دسترسی به فضاهای اجتماعی، آموزشی و اشتغال در محدودیت هستند و این وظیفه برنامه ریزان شهری و سیاست گذاران است که با هنر برنامه ریزی خود بتوانند تعادلی در استفاده از امکانات شهری بین گروه های ذی نفع ایجاد کنند. برنامه ریزی شهری می‌تواند با استفاده از قوانین و سیاست‌های شهری زمینه حضور افراد ناتوان را فراهم کند و دسترسی آن‌ها به خدمات شهری را افزایش دهد؛ این قوانین و سیاست ها در قالب طرح‌های جامع و تفصیلی و موضعی و موضوعی تجلی پیدا می کنند. در این مقاله به بررسی و ارزیابی طرح‌های شهری تهران با استفاده از معیار‌های شهر‌های همه شمول پرداخته می‌شود و در واقع اینکه چه قدر در طرح‌های شهری به معیار‌های دسترس پذیری شهر‌ها برای افراد ناتوان توجه شده است موضوع مورد پژوهش این مقاله می‌باشد. روش این پژوهش تحلیل و مطالعه اسناد می باشد. ابتدا با بررسی ادبیات مربوط به شهر های همه شمول، در ابعاد مختلف زندگی شهری، مؤلفه های همه شمولی مرتبط با هر بعد جمع آوری می شود و سپس با استفاده از این معیار‌ها به مطالعه و ارزیابی طرح‌های توسعه شهری (طرح جامع شهر تهران و طرح‌های تفصیلی مناطق تهران) پرداخته می‌شود. پس از ارزیابی طرح جامع تهران، این نتیجه به دست آمد که به مناسب سازی معابر و ارائه خدمات تخصصی برای افراد معلول در تعاریف پهنه بندی کاربری های شهری توجه شده است؛ هم چنین دو طرح موضوعی با عناوین «ساماندهی فضاهای شهری برای جانبازان و معلولین» و «ایمن سازی فضاهای همگانی و معابر» مطرح شده است که در آن‌ها به دسترسی معلولین تأکید شده است. اما در طرح های تفصیلی توجه زیادی به حقوق معلولین نشده است؛ تنها در بخش تعریف پهنه‌های کاربری‌ها، به تعریف کاربری آموزشی برای معلولین و یا فراهم کردن خدمات بهداشتی-درمانی (توان بخشی و غیره)، تأکید شده است. با بررسی طرح های شهری به این نتیجه رسیده شد که این طرح ها به فرهنگ شهر برای همه توجهی نداشته اند و خلأ هایی در محتوا و اجرایی شدن دارند. پیشنهاد می شود که این طرح‌ها با توجه به معیار‌های شهر همه شمول، بازنگری شوند و این بار با فراهم کردن زمینه‌های مشارکت افراد ناتوان، مفهوم شهری برای همه محقق شود. |
| کلیدواژه ها |
| طرح های شهری، فرهنگ شهری برای همه، شهر همه شمول، معلولین |
| وضعیت: پذیرفته شده مشروط |